Ura eta Garapen Lankidetza

ESPERIENTZIA TEKNIKO BERRIZTZAILEAK URAREN SARBIDE UNIBERTSALA BERMATZEKO

“Naturan Oinarritutako Irtenbideen” logikan eta hori ahalbidetzen duten politika publikoen azterketan oinarritutako nazioarteko esperientzia teknikoen trukerako ezinbesteko eguna.

DONDE: Getxo Elkartegia. c/ Ogoño 1 Las Arenas. 

NOIZ: 2025eko APIRILAK 3, OSTEGUNA

ORDUTEGIA: 10:00etatik 13:30etara.

Sarrera. 6. GHJ

Edateko ura, saneamendua eta higienea eskuratzea osasun-laguntzarako eta ongizaterako giza beharrik oinarrizkoenak dira. Mila milioi pertsona[1]2030erako ez ditu oinarrizko zerbitzu horietara sarbiderik izango, aurrerapenak laukoiztu ez badira. Biztanleriaren hazkunde azkarra, klima-aldaketaren eragina eta nekazaritza, industria eta energia sektoreen behar gero eta handiagoak ur-eskaria areagotzea bultzatzen ari dira.

Beharren hierarkiaren ikuspegitik, ura oinarrizko mailan dago, hura gabe ezinezkoa baita bizitza. Dena den, bere garrantzia zeharkako baliabidea izatean ere datza: urik edan gabe, ez dago osasunik; Nekazaritzarako urik gabe, ez dago elikadura segurtasunik; Ura eta saneamendua behar bezala sarbiderik gabe, gaixotasunak areagotu egiten dira eta bizi-kalitatea murrizten da…

Garapenerako lankidetzari eta politika publikoei dagokienez, urak funtsezko lehentasuna izan behar du, bere sarbide seguruak eragin zuzena baitu oinarrizko beste giza eskubide batzuetan, hala nola osasunean, hezkuntzan, garapen ekonomikoan, eta, kudeatzen den moduaren arabera, bidezko harremanetan.

Ura eta ur baliabideen kudeaketa egokia komunitateen ongizaterako eta ingurumen-iraunkortasunerako funtsezko gaia da. Testuinguru horretan, Naturan Oinarritutako Soluzioak (NOS) erronka horiei aurre egiteko alternatiba ekonomiko, berritzaile eta eraginkor gisa aurkezten dira. Irtenbide horiek eta Euskadin eta Euskaditik bertatik duten ezarpen praktikoa aztertzeko jardunaldi bat, esperientziak eta jardunbide egokiak partekatzeko eta horiek gauzatzea errazten duten politika publikoei buruz eztabaidatzeko plataforma bat eskainiz.

LEHENENGO ZATIA: Esperientziak eta Praktika Egokiak. 10:00etatik 11:30etara.

Jardunaldiaren lehen zatian, uraren sarbidean eta erabileran aplikatutako NOSren erabileran hainbat esperientzia eta praktika onen kasuak aurkeztuko dira, batez ere Euskadin garatutako proiektuetan arreta jarriz. Atal tekniko honetan munduan zehar ekimen arrakastatsuak zuzendu dituzten aditu eta profesionalen aurkezpenak egongo dira:

AKUIFEREN BIRKARGA HOBETZEA

  • SISTEMA BIOMIMETIKOAK prezipitazio horizontalak harrapatzeko: pinochas eredua (Canariar Nekazaritza Ikerketa Institutua ICIA – Gran Canaria, “Life Nieblas” Proiektua).
  • BIOINGENIARITZA Afrikako eremu tropikaletan: errepideen erabilera eta luzapenaren infiltrazio lubakiak.
  • REPANA (Natura Ondarearen Erreserba) akuiferoak kargatzeko guneen eta larre naturalen lursailen kudeaketa integralerako (Bolivia).

GIZA KONTSUMOrako URA SARTZEA

  • Sare pasiboen bidez ingurune degradatuetan kontsumitzeko laino-uraren BILKETA (Peru).
  • Landa eremuetan putzu zulatzea SMART metodologia erabiliz (Teknologia sinpleak, merkatuan oinarritutakoak, merkeak eta konpongarriak, Saharaz hegoaldeko Afrika).
  • UR ESKOLAK. Autoeskabidearen ikuspegia autonomiarako eta erresilientziarako metodologia gisa (Benin).

SANEAMENTOA

  • Hondakin-uren komunalen kudeaketa integrala landa eremuak hezeguneetako fitorerremediazioaren eta makrofitoen erabileraren bidez.
  • Bioloratze Sistemak isolatutako etxeetan ur grisak kudeatzeko.

HIZLARIAK

Henk Holtslag. Landa eremuko ur-hornikuntzan nazioarteko erreferentzia. Aholkulari independentea, gaur egun METAMETA Research-ekin lotuta, https://metameta.nl/who-we-are 23 herrialdetako landa ur hornikuntzan 30 urteko esperientziarekin. Eskuzko putzuak zulatzeko soluzioen garatzailea, EMAS ponpak, energia berriztagarrien aplikazioak ur-hornikuntzan, landa-uraren arazketa presio baxuko tantaka ureztatzea erabiliz, mintzak eta beste autohornikuntza-sistema batzuk. Tanzania, Malawi, Mozambike, Zambia, Niger, Ghana, Nikaragua, Kenya, Etiopia eta Hego Sudanen SMART zentroen sustatzailea. Nazio Batuen Uraren Foroan eta COP 21eko hizlaria, besteak beste.

Jaime Aguirre Pérez. Mekanika eta Mekatronikako ingeniaria. 10 urteko esperientzia ur hornikuntzan Sierra Leona, Kamerun, Mali, Ginea-Bissau, Senegal, Gambia, Kamerun, Tanzania, Kenya, India, Benin, Angola eta Bolivia landa eremuetan. Euskal Herriko TADEHko zuzendaria https://tadeh.org/ Ur Eskola Mugikorra, autohornikuntzarako teknologiak eta tokiko gaitasunen garapena sustatzera bideratutako entitatea, ur hornikuntza eta saneamendu irtenbideetan familia-autonomia lortzeko.

Teresa López de Armentia. Kimika Zientzietan doktorea eta hondakin-uren tratamendurako sistema biologikoetan espezializatua.UPV/EHUko Ur eta Saneamendurako Giza Eskubidearen Ingeniaritza Ikasgelako kolaboratzailea eta UPV/EHUko Garapen Iraunkorrerako eta Ingurumen Hezkuntzako UNESCO Katedrarekin Ekosistemen Zerbitzuen Ebaluazioa sustatzeko. Nazioarteko taldeko kideaRI3 BIOMIMIKIAriGarapen ekosozialera aplikatutako Biomimetismoari buruzko azterlanak. 2007az geroztik, lainoa biltzeko sistema ez-konbentzionalei buruzko ikerketak koordinatu ditu eta Perun, Bolivian eta Filipinetan ur baliabideen kudeaketari, klima-aldaketaren egokitzapenari eta ingurumen-gobernantzari buruzko ZABALKETA proiektuak koordinatu ditu.

Ricardo Fernandez Quintana. Gizarte Zientzietan eta Soziologian lizentziatua, Osasun Publikoan Diplomatua eta Garapenerako Lankidetzan eta Komunitate Osasunean graduondokoa.

Medicusmundi Bizkaiako Erdialdeko Amerikako koordinatzaile teknikoa eta ordezkaria 2007tik. 25 urte baino gehiago daramatza lankidetzan, batez ere Ertamerikan, eta 2007az geroztik, Guatemala eta Hondurasen ura eta saneamendua lortzeko oztopoei aurre egiten, osasunaren gizarte-determinatzaile nagusietako bat baita.

BIGARREN ZATIA: Mahai-ingurua: Euskal Lankidetza eta 6. GHJ – Irtenbide jasangarriak eraikitzen. 12:00etatik 13:30etara.

ESPAZIO HELBURUA

EAEko lankidetza-politika publikoek 6. GHJ (Ur Garbia eta Saneamendua) lortzen nola laguntzen duten elkarrekin aztertzea, lorpenak, ikasitakoak eta hobetzeko aukerak identifikatuz.

  • TESTUINGURU GLOBALA:
    • 6. GHJren garrantzia eta erronkak nazioarte mailan.
    • Uraren inbertsioari buruzko funtsezko datuak euskal lankidetzan.

Nolako bilakaera ikusi duzue euskal lankidetzak uraren eta saneamenduaren arloan azken urteotan?

Zein estrategia izan dira eraginkorrenak? Zeintzuk dira finkatu genitzakeen praktika onak?

Eskualde askotan finantzaketa eta premiazko premiak gero eta handiagoa den testuinguruan, nola bermatu euskal uraren lankidetza gero eta eraginkorragoa eta iraunkorragoa izango dela?

Datozen urteetan euskal uraren lankidetzaren eragina indartu dezakeen funtsezko ekintza bat nabarmendu beharko bazenu, zein izango litzateke?

Garapenerako Lankidetzaren Euskal Agentzia. Miren Saiz. Elankidetzako Teknikaria. Akual programaren arduraduna da, uraren eta saneamenduaren alorreko zuzeneko lankidetza-ekimena, El Salvador, Costa Rica eta Euskal Herriko euskal erakunde publikoak eta uraren sektoreko entitateak batzen dituena.

Bizkaiko Foru Aldundia. Ignacio Rodriguez Puertas, Lankidetza eta Aniztasun zuzendari nagusia, Zientzia Politikoetan eta Administrazioan lizentziatua da. Giza Baliabideen Kudeaketa eta Zuzendaritzako Masterra.

Henk Holtslag. Landa eremuko ur-hornikuntzan nazioarteko erreferentzia. 30 urteko esperientzia landa ur hornikuntzan 23 herrialdetan. Eskuzko putzuak zulatzeko soluzioen garatzailea, EMAS ponpak, energia berriztagarrien aplikazioak ur-hornikuntzan, landa-uraren arazketa presio baxuko tantaka ureztatzea erabiliz, mintzak eta beste autohornikuntza-sistema batzuk. Tanzania, Malawi, Mozambike, Zambia, Niger, Ghana, Nikaragua, Kenya, Etiopia eta Hego Sudanen SMART zentroen sustatzailea. Nazio Batuen Uraren Foroan eta COP 21eko hizlaria, besteak beste.

MODERATZAILEA: Eva Argote Nazioarteko Lankidetzan aditua den kazetaria. Albistegien koordinatzailea Radio Nervion eta Telebilbaon.

[1]2024ko abuztuan Science aldizkarian argitaratutako ikerketa baten arabera, mundu osoan 4.400 milioi pertsona inguruk ez dute edateko ura modu seguruan kudeatzen duten sarbidea, munduko biztanleriaren erdia baino gehiago ordezkatzen dutenak. Kopuru hori NBEren aurreko kalkuluen aldean nabarmen handiagoa da, zeinak 2.200 milioi pertsonaren kopurua baitzen.